Een plafondlift bestaat uit een tilcassette en plafondrails. De tilcassette is de motor, een belangrijk en mogelijk het kostbaarste onderdeel van de plafondlift. Deze hebben we reeds besproken bij 'Plafondliften - De technische aspecten van een plafondlift'. Maar vergeet ook niet de verschillende soorten plafondrails, waar u uit kunt kiezen. Het verkeerde type, of een verkeerd geplaatste, plafondrail kan veel ellende met zich meebrengen. We leggen u graag de verschillende soorten plafondrails uit, hierdoor kunt u een doordachte keuze maken.

Kleur plafondrails

Een plafondliftmotor hangt in een plafondrail, meestal gemaakt van wit gespoten aluminium. Aangezien in Nederland 99,9% van de plafonds wit is, valt een witte rails praktisch niet op tegen de witte achtergrond van het plafond. Een aluminiumkleurige plafondrail zal daarentegen altijd blijven opvallen, dus maak een bewuste keuze. Er zijn ook leveranciers die de rails in de door u gewenste kleur kunnen leveren, maar reken dan wel op een stevige meerprijs.

Vaste plafondrails, vast traject

Grofweg bestaan er twee types plafrondrails, 'vaste' en 'beweegbare' rails. Vaste rails, ook wel monorail genoemd, is een plafondrail die met een enkel spoor een vast traject heeft. Bijvoorbeeld; een 3 meter lange rails dwars over het bed, voor een transfer vanuit de rolstoel in bed. Meestal benoemd als de goedkoopste adequate oplossing. Bepaal zelf of dit voor u, ook werkelijk de meest adequate oplossing is, lees hier verder (Hoe moet ik mijn woning aanpassen?). Een monorail is verkrijgbaar in rechte lengtes, maar ook in diverse bochten met verschillende graden, zoals 90, 60, 45 of 30 graden. Hierdoor kun je een compleet railstraject aanleggen van tilpunt naar tilpunt. Als een rechte lijn, eventueel met bochten, technisch toch geen passende uitkomst geeft, kan er ook met een 'wissel' of 'draaiwissel' een afslag in het railstraject gemaakt worden. Bijvoorbeeld; u gaat vanuit uw slaapkamer naar uw badkamer en in uw badkamer wilt u zowel links het toilet, als rechts de douche bereiken. Hier kan een 'draaiwissel' uitkomst bieden. Bekijk hieronder een praktijkvoorbeeld.

Beweegbare plafondrails, H-systeem

Het tweede type plafondrails is een 'beweegbare' rails, ook wel 'traverse' of 'x-y rails' genoemd. Hoe ziet dat eruit? Er worden twee rechte lengtes rails, parallel aan elkaar, aan het plafond gemonteerd, dat zijn de 'vaste rails'. Daaronder hangt de 'beweegbare x-y rail', die wordt dwars over de twee 'vaste rails' bevestigd. Hierdoor onstaat een systeem dat de gebruiker, binnen het bereik van de rails, overal in de ruimte kan tillen en verplaatsen. Bijvoorbeeld; de plafondmotor gaat links/rechts in de beweegbare rail en deze beweegbare rail zelf gaat naar voor en achter. Allevier de kanten op dus. Een ideale oplossing voor ruimtes van beperkte omvang of als de tillocaties binnen een kamer ver en onhandig uit elkaar liggen. Natuurlijk is een x-y systeem duurder dan een monorail, er is namelijk meer materiaal voor nodig. Een vergelijkbaar traject maak je met de monorails met behulp van wissels of draaiwissels. Echter een traverse oplossing is vaak veel praktischer, efficiënter, goedkoper en sneller dan een monorail. Let goed op dat uw leverancier een type rails gebruikt dat weinig hoogte inneemt. Aangezien een x-y systeem altijd lager uitkomt dan een monorail en een paar centimeter soms net het verschil kan maken.

Als u zelfstandig gebruik wilt maken van de plafondlift en een voorkeur heeft voor dit type plafondrails, moet de beweegbare rail elektrisch aangedreven zijn. Met een handmatig bewogen x-y rail is altijd begeleiding nodig. De elektrische traverse wordt met een infrarood afstandsbediening aangestuurd en wordt vrijwel altijd gecombineerd met een infrarood bediende plafondmotor. Speciaal daarvoor gebruik je een infrarood afstandsbediening met 6 knoppen, de functies zijn; links/rechts, hoog/laag en traverse voor/achter. Gezien de zeer specifieke toepassing, zijn er maar een paar leveranciers die dit aanbieden, tilspecialist Tiltechniek is er één van. Bekijk hieronder enkele voorbeelden van x-y ofwel traverse rails.

Connector / gate om plafondrails te koppelen

Als u twee typen plafondrails aan elkaar wilt koppelen, bijvoorbeeld een vaste plafondrail aan een beweegbare plafondrail, kan dat met een 'connector' of 'gate'. Deze connector zorgt voor een veilige overgang tussen rails en is een veilige afsluiting als de rails niet recht tegenover elkaar staat. Ook kun je een connector gebruiken om twee x-y systemen aan elkaar te koppelen. Veel leveranciers gebruiken elektrische of elektromagnetische gates, maar deze zijn onderhoudsgevoelig en erg kostbaar. Een mechanische connector is goedkoper in aanschaf en onderhoud. Zie hier onder enkele voorbeelden waarin een connector wordt gebruikt.

Deurdoorgang? Een doorlopende plafondrail of een 'overpak'-oplossing?

Een plafondrail die aan één stuk tussen de verschillende transferplaatsen doorloopt, is natuurlijk het meest praktisch en het snelst. Maar als de rails een deurdoorgang moet passeren kan dat een probleem vormen. Boven de deur is een kozijn, een glazen ruit (bovenlicht) of een stenen muur aanwezig. Een bouwkundig obstakel om de plafondrails door te laten lopen naar de andere ruimte. In veel situaties kan dit relatief eenvoudig verwijderd worden. Maar als het een draagmuur betreft of er bijvoorbeeld leidingwerk achter het bovenlicht geplaatst is, kan dit een ingrijpende en kostbare bouwkundige aanpassing worden. Als alternatief kan er ook gekozen worden voor een zogeheten 'overpak'-systeem of Tarzan-oplossing. Dan eindigt de rails aan beide zijden voor de deurdoorgang en swingt de plafondmotor van de ene rails naar de andere rails door de deurdoorgang heen. Hierdoor hoeft de plafondrails niet door te lopen en bespaart u de bouwkundige aanpassing van de deurdoorgang. Zoals zo vaak heeft een voordeel ook een nadeel; de transfertijd tussen de twee ruimten wordt aanzienlijk langer. Het vergt veel meer handelingen en het is een te nemen 'obstakel' dat snel irritatie kan opwekken, doordat u er mogelijk bij elke transfer mee wordt geconfronteerd. Je kunt het niet een keer overslaan, het blijft.
Een tweede nadeel is, dat deze overpak-oplossing niet geschikt is voor zelfstandig tillen en verplaatsen. De gebruiker van de plafondlift heeft altijd hulp nodig om naar de andere kamer te gaan. Je kunt het 'swingen' tussen de twee ruimten niet zelfstandig uitvoeren.
Als bovenstaande nadelen bij u niet spelen, dan is de Tarzan-oplossing een zeer budgetvriendelijk alternatief op een doorlopende plafondrail bij deurdoorgangen.

Meerdere separate tilsystemen in één huis

De plaatsen waar transfers uitgevoerd moeten worden, kunnen ver uit elkaar liggen. Bijvoorbeeld; als er ook van een bedbox in de woonkamer gebruik wordt gemaakt. Natuurlijk kun je dan een compleet railstraject door het huis laten aanleggen, maar hoogstwaarschijnlijk wordt dit ook een vrij kostbare oplossing. Zeker als er verschillende deurdoorgangen gepasseerd moeten worden, die bouwkundig aangepast dienen te worden. Goedkoper en waarschijnlijk net zo praktisch, is het overwegen van meerdere tilsystemen in huis. In onderstaand praktijkvoorbeeld; een tilsysteem bij de bedbox en een tilsysteem bij het bed in de slaapkamer. Met een verrijdbare douchestoel is de douchehoek vanuit de slaapkamer ook prima bereikbaar. Een net zo adequate, maar wel voordeligere oplossing.

De plafondrail moet u volgen, dus niet andersom

Soms lijkt de oplossing voor de hand te liggen. In onderstaande tekeningen is de linker situatie toch het voordeligst en het meest adequaat? Maar is dat ook werkelijk zo? De transferruimte is zo beperkt dat in de praktijk de simpelste oplossing, een rail dwars over het bed, eigenlijk niet goed werkbaar is. Daarom is een standaardoplossing, vaak bedacht vanachter een buro, niet altijd de beste. Vergewis uzelf ervan of u de ligging van de plafondrail volgt, of dat de plafondrails u moet volgen. De rechter oplossing is de werkelijk adequate oplossing, hier is wel genoeg ruimte om de transfer zelfstandig of onder begeleiding te kunnen uitvoeren. Laat u goed informeren over verschillende mogelijkheden en herken een goede adviseur, hij of zij zal meedenken over uw specifieke situatie, in plaats van standaardoffertes maken.

Montage plafondrails

Omdat letterlijk 'uw leven ervan afhangt', is de manier van montage erg belangrijk. Laat u niet verleiden door mooie plaatjes van simpele montagemethodieken. Een stevig opgehangen plafondrails is stabieler in het gebruik en minder gevoelig voor onderhoud in de loop van de jaren. Bevestiging met bouten aan beide zijden van de rails is nog altijd de meest stevige, stabiele en veilige variant.

Als er absoluut niet aan het plafond gemonteerd mag worden, bijvoorbeeld bij een monumentaal stucplafond of te weinig draagkracht, bestaan er alternatieven om het systeem te bevestigen. Een plafondtilsysteem kan namelijk aan de muren of wanden gemonteerd worden, de wand-wand oplossing. Daarnaast is het mogelijk, om de plafondtillift helemaal of gedeeltelijk op palen te zetten en daardoor het plafond volledig te ontzien. Er is dus meer mogelijk dan u wellicht in eerste instantie zou denken. Sluit daarom een plafondlift niet bij voorbaat uit. Laat u eerst vrijblijvend informeren door een adviseur van een plafondliftleverancier, u kunt verrast worden door de onverwachte mogelijkheden. 

Vraag hieronder een vrijblijvende offerte aan voor een plafondlift.

Voorbeeld van een x-y plafondrails met connector: